Menu

O Festiwalu Filmu Filozoficznego

„Filozofia i kino. Niby oczywisty sylogizm, albo przynajmniej dwa niedopasowane części. Bo albo jedno, albo drugie. Filozofujące kino: to nie brzmi najlepiej, ale  przecież kino, które zadaje pytania podstawowe (a więc najtrudniejsze): filozoficzne pytania o sens bytu, obecność metafizyki, albo meandry myślenia, jest od dekad synonimem najszlachetniejszej odmiany filmowego medium. Bergman, Bresson, Ozu czy Kiarostami wciąż zadawali nam-widzom podobne pytania, nie dając w zamian łatwych odpowiedzi”.
Łukasz Maciejewski

„Najbardziej kameralny festiwal na świecie”.
Dagmara Romanowska

„Kinematograf Filozoficzny jest na pewno skromniejszy rozmiarami niż Era, Off Camera czy Cammerimage (wszystkie znakomite), ale – nie waham się tego powiedzieć – nie ma drugiej imprezy, która byłaby programowana równie pieczołowicie i stanowiła z roku na rok domkniętą, narracyjną wręcz  całość. Kinematograf to niewielki diament(…)”.
Michał Oleszczyk

XIII Festiwal Filmu Filozoficznego

XIII Festiwal Filmu Filozoficznego 26/11 – 17/12/2023

XIII edycja Festiwalu Filmu Filozoficznego jest kontynuacją linii programowej poprzednich odsłon Festiwalu, tym razem podejmującą nowe wątki, idee, dedykując swoje działania kolejnej grupie odbiorców. Festiwal jest obecny w Krakowie od 2006 roku łącząc, z dużą dbałością o program i interdyscyplinarność, filozofię, film, literaturę. Tegoroczna edycja skierowana jest do młodych ludzi, podejmując temat ich Nowego Świata – „Nowego Universum”. Wzorem poprzedniej edycji chcemy zorganizować także ciąg dalszy BajkoZofii, która na odpowiednim poziomie dla dziecka, podejmuje temat „nowej rzeczywistości”, z którą dziecko się styka, której doświadcza.

XIII Festiwal Filmu Filozoficznego – Nowe Universum

Program Festiwalu odpowiada na potrzeby młodego człowieka w zakresie zmieniającej się tak szybko rzeczywistości. W XXI wieku ludzkość mierzy się z ogromnymi przemianami cywilizacyjnymi: całkowita digitalizacja życia codziennego oraz zapośredniczenie go w mediach społecznościowych, rozwój technologii AI, pandemia COVID-19, przemiany klimatyczne, wojny prowadzone na całym świecie, rywalizacja 3 mocarstw USA, Rosja i Chin, liberalizacja polityczna. Społeczeństwo na skalę globalną zakorzenione jest w dwóch: realnej i wirtualnej.

Tematyka festiwalu to komplementarne sekcje poświęcone pojęciu „Nowego Człowieka”, który żyje, lub już za chwilę będzie funkcjonował w „Nowym Universum”. Poprzez nowe technologie, zakres aktywności sztucznej inteligencji, wielość narracji, do których brakuje krytycznych narzędzi ich weryfikacji, z jednej strony chęć bycia bliżej natury, z drugiej jednak niemoc zatrzymania procesów niszczenia środowiska, daje asumpt do próby zrozumienia i budowania podstaw nowego świata, lub poszukiwania innych punktów odniesienia, ponieważ poprzednie przestały spełniać tą funkcję.

Festiwal pozwala na podejmowanie trudnych pytań, które zadają sobie młodzi ludzie i wspólne z zaproszonymi gośćmi, poszukują możliwych odpowiedzi, m.in. poprzez sztukę filmową, na sytuację niepewności, braku stabilności, i odwiecznego pytania: Dokąd zmierza człowiek? U podstaw naszego myślenia o kinie znajduje się przeświadczenie, że kino filozoficzne wyrasta z tych samych przesłanek, co myślenie filozoficzne: zdziwienia, wątpienia, cierpienia. Czerpie z tych samych pytań, szuka odpowiedzi. Jest to również myślenie o kinie jako medium odsłaniającym jakąś tajemnicę człowieka w relacji do innego człowieka, do samego siebie, do rzeczywistości, w której egzystuje i która go przekracza.

Program Festiwalu składa się z trzech sekcji filmowo-filozoficznych:

Istnieje obawa, że korporacje przejmując kontrolę nad kolejnymi istotnymi dla kultury masowej franczyzami, postaciami i motywami i wyciskając z nich ostatnie soki, w ledwo dostrzegalny sposób zawłaszczają nie tylko naszą możliwość wyboru dzieł do obejrzenia, przeczytania czy zagrania, ale również naszą wyobraźnię. Świeże pomysły nie dostają szansy na realizację, bo w późnym kapitalizmie zawsze korzystniej jest postawić na 50-tą część Gwiezdnych Wojen, niż zupełnie nowe uniwersum. Czyżby jedyne z możliwych światów były na licencji serwisów streamingowych i sentymentów? Czy czeka nas popkulturowa apokalipsa?
Gdzieś na styku kultury masowej, filozofii, socjologii i polityki produkcyjnej spotkamy się z Michałem Ochnikiem, videoeseistą znanym jako „Mistycyzm Popkulturowy”, a także autorem wielu tekstów prozatorskich i krytycznych, w tym najnowszej książki „Remake: apokalipsa popkultury”. Na swoim kanale wielokrotnie przykładał filozoficzne narzędzia analityczne do premierowych i nieco starszych dzieł sztuki masowej – szukając foucaltowskiego panoptikonu w Gothicu, czytając tekstami Marka Fishera i Marca Auge grę komputerową Blame, zachwycając się „Disco Elysium” przy jednoczesnych rozmyślaniach nad myślą Derridy czy wreszcie wykazując, że filmowy „Krzyk” jest jedną z najlepszych ilustracji dekonstrukcji.

„Kawalerowie z Uniwersytetu Pimenckiego” | „The Dover Boys at Pimento University or The Rivals of Roquefort Hall”, reż. Chuck Jones, 1942 r. USA
Amerykański animowany film krótkometrażowy z serii Zwariowane melodie. Wyjątkowo ceniony ze względu na interesujące rozwiązania formalne i wpływ na późniejszych twórców i komercyjną animację. Animacja została odkryta na nowo przez społeczność internetową, która otacza ją swoistym kultem.

„The Dover Boys Re-Animated” 2018, reż. Josh Palmer, Chuck Jones, 90 artists, USA
Ogromna internetowa popularność „Kawalerów z Uniwersytetu Pimenckiego” doprowadziła do powstania tego szalonego projektu. 90 animatorów pod wodzą reżysera połączyło swoje siły i każdy z nich stworzył jedno ujęcie w filmie w swoim własnym stylu odwzorowując (reanimując) klasyczną animację Chucka Jonesa. Ta specyficzna kolaboracja okazała się świetnym hołdem dla twórcy Zwariowanych Melodii, a także swoistym przekrojem współczesnych technik animacji. Animacja po udostępnieniu w serwisie Youtube została obejrzana w pierwszym tygodniu ponad 340 tys, razy (Obecnie 3 mln).

 

Brak odwagi czy też fantazji, zestawiony z nieograniczonym spectrum technicznym, będzie stanowić główny temat sekcji. Brakiem fantazji nazwać można ogólną tendencję, wyraźnie zauważalną w kinie fantastycznym: „Nic nowego nie powstaje – wyczerpanie kina? Koniec wyobraźni”.
Tendencja ta objawia się kilkoma mechanizmami, które będą dyskutowane w oparciu o materiał filmowy:
– dążenie do tłumaczenia struktury świata przedstawionego za pomocą wypowiedzi przypominających wywód przyrodniczy, ograniczonych do popularnonaukowego, bezpiecznego poziomu;
– absolutną niechęć do elementów “niewytłumaczalnych”, możemy je zbiorczo nazwać “metafizycznymi”.
– specyficzny, “realistyczny” lub “tacticool” kierunek w jaki projektuje się szatę graficzną ekranizacji: wygląd postaci, krajobrazów i elementów świata przedstawionego takich jak pojazdy czy urządzenia;
– powszechność “dekonstrukcji” i innych podobnych ironicznych ujęć zarówno konkretnych historii, będących podstawą adaptacji, jak i tropów kulturowych będących inspiracją dla tych historii.
Prezentacja i wykład multimedialny. Zostaną zaprezentowane fragmenty filmów, ilustujące i poddające dyskusji uniwersalność wizji Marvela.